Yetiskinlere okumayi ogretmek

Yazan: Ulli Diemer

Biz bunun Kanadanin bir problemi oldugunu dusunmuyoruz. Cahillik, nufusuna okul egitimi saglayamayan uzak ucuncu dunya ulkeleri ile bagdastirdigimiz birseydir. Kanada nin degil.

Fakat Ontario nun bir gercegi bir milyonu askin fonksiyonel cahil insani olmasidir - Bunlar geri kalmis okuma becerieri oldugundan ciddi problemler yasamaktadirlar, ornegin gazette okuyamayan insanlar.

Cogunlugu yasli insanlardir, belkide sikintili donem gecirdiklerinden okuyamamislardir. Kanada nin fakir ve kirsal kesimlerinden gelmektedirler. Bazi gocmenlerse ingilizceyi konusup anlayabilir fakat okuyup yazamazlar. Ve bazilari egitim sistemimizin urunleridir, sistemden on yil veya uzerinde egitim almalarina ragmen hala cahildirler.

Yanliz yedinci bolgede 1976 nufus sayimi 12.225 fonksiyonel cahil bulmustur. Son Dogu Okur Yazar Grubu yetiskinlerle calisip onlarin okur yazar olmalarini saglamaktadir ve tahminlerine gore programa dahil ogrencilerinin yarisi sokak isretlerini okuyamaz durumdadirlar.

Karsilastiklari bu problemler gozlerini korkutmakta ve hic bitmemektedir. Is basvurulari, cocuklarinin okul karneleri, ilac siselerindeki talimatlar, secmen kagitlari anasilamaz durumdadir. Surucu ehliyeti almak, dogumgunu karti satin almak, cocuguna masal okumak, veya No Frills marketinden paket uzerinde resimi olmayan urunu satin almak imkansiz olmaktadir.

Bunu asmak icin ustaca bahaneler bile vardir "uzgunum gozlugumu unuttum" veya herseyi fiyatlarindan sekline, metro duraklarinin rengini ezberlemek gibi. Bazen cahillik basarilica is veren, calisanlar, ve buyuk bir kesimden gizlenmektedir.

Ama cogunlukla sonuc fakirlik, issizlik, ve pekcok basit sosyal aktivitelere katilma veya zevk alamamaktir. Utanc , basarisizlik hissi, kendine guven yetmezligi, yeteneklerine ve potansiyeline inancin kaybolmasi ardindan gelir. Yazili ortam icinde bulunanlar baskasinin yardimina bagimli oldugu icin okuyup yazamadiklarini surekli olarak itiraf etmektedirler.

Bu gercekler dogrultusunda Son Dogu Okur Yazar Grubu yetiskinlere okumayi ogretmektedirler. Bu grubun onemli inanci insanlarin egitim sayesinde hayatlarinin kontrolunu ve gucunu saglamaktir. Ogrencileri cesaretlendirerek yapabileceklerini, ogrenebileceklerini, hayatlarinin kontrolunu kazanabileceklerini gostermektedirler. Bu ayni zamanda yanliz kendilerinin degil okullarin veya diger kuruluslarinda hata payi oldunu anlamalarini saglamaktir.

Son Dogu calisanlari bir sekilde sistemde kurban edilmis ogrencilerle karsilasmaktadirlar: calisan kesim ogrencilerinin orta kesime hitab eden egitim sistemince okuma ozurlu nitelendirilmesi, okuma ozurlu olanlarin bire bir egitim alamayip dahada uzaklasarak cikmazi olmayan ve gercek egitim cabasi bulamayisi.

Son Dogu nun egitime yaklasimi (60 gonullu ogretmenin bire bir ogrenci egitimi ile yapilmaktadir) ogrencilerin hayatina yonelik olmasi esas alinmaktadir. Su anlama gelmektedir mesela surucu ehliyeti almak isteyen bir ogrenci icin surucu sinavi icin gerekli olan okuma hedef alinmaktadi. Veya Jamaika daki ailesine mektup yazmak isteyen bir ogrenci icin egitmenle konusarak ne yazmak istedigini anlatmasi ve egitmenin bunu yazarak bu metinin kullanilmasi.

Bire bir egitime ek olarak Son Dogu grubu ogrencilerini grup egitim icin cesaretlendirmektedir. Bir grup toplanarak Yazarin Sesi isimli ogrencilerin yazdiklarini iceren magazini tartisip ve konu uzerinde yazarak cikarmaktadirlar. Ogrenciler sorunlu konular uzerinde yazmaktadirlar mesela issizlik, evsizlik. Bunun isleyisi ogrencilerin onemli buldugu konularla okuma yazmayi guclendirme, ve ayni zamanda yaratici olmalarini saglamaktir. Ogrenciler gecirdikleri deneyimler ve ne soylemek istedikleri onemlidir.

Bunlar oldugunda guc ve sorumluluk beraber gitmektedir. Ogrenci sabirsizligini okulda aldigi eksik egitimden cok kendinde bularak kendisinin birseyler yapmasi gerektigini sebep gostermektedir.

Nisan 4, 1984 Yedi Haberde yayinlanmistir

Also available in English: Teaching Adults to Read.

Bakiniz: Marguerite uzun yol aldi